Upp úr Austurgili til vinstri. Nokkur íshöft. Erfiðari efst, klettar og ís. Leið nr. 17 á mynd.
Gráða: 2/III, 200m.
FF.: Ari Trausti Guðmundsson, Árni Árnason, Olgeir Sigmarsson, 1983.
| Crag | Esja |
| Sector | Vesturbrúnir |
| Type | Alpine |
| Markings |
Fyrir ofan bæinn Gil á Kjalarnesi er Vallárgil. Í gilinu rennur lækur sem myndar oft góð íshöft sem hafa má meira gaman af en ætla mætti í fyrstu. Höfðu Ísalparar einmitt komist að sömu niðurstöðu árið 2008. En aldrei var leiðin skráð og engar myndir voru til. Halldór og Ágúst voru búnir að keyra framhjá þessum ís í aðstæðum nokkrum sinnum en voru alltaf á leið í önnur verkefni. Svo kom þó að tímaþröng gerði þennan kost vænlegan og er því leiðin loksins skráð hér.
Beygt af Þjóðvegi 1 við skilti sem vísar á bæinn Gil. Þessi vegur er keyrður framhjá bænum og svo beygt til hægri við fyrsta tækifæri (þetta er sýnt með seinni bláu örinni á kortinu). Sá slóði er keyrður að gilinu og síðasti hlutinn genginn (brotalína á korti). Gangan tekur rúmlega 30 mínútur. Í fyrstu gæti virst að hún tæki skemmri tíma en eins og alltaf þá er ísinn fjærri en hugurinn vill halda.
Þrjú íshöft eru í gilinu að jafnaði. Þau tvö fyrri eru nálægt hvort öðru og því hentugt að klifra þau í einni spönn. Dugir að hafa 60m línu til þess. Síðasta haftið er nokkuð ofar og þarf því að ganga í gilinu til að komast að því.
Varðandi erfiðleika þá geta klifrar valið sér leiðir eftur hentugleik. Fyrsta haftið hefði verið hægt að klifra sem WI3+ en við kusum meiri áskorun, upp brattasta hlutann þar sem stígið var út á hangandi grýlukerti í lok leiðar. Sú leið mundi flokkast sem WI4 og kannski rúmlega það. Haft númer tvö var einnig farið þar sem ísinn var brattastur og mundi það flokkast sem WI4+. Síðasta haftið var í krefjandi aðstæðum þar sem stærðarinnar regnhlíf hafði myndast efst og engin leið upp nema undir og yfir regnhlífina. Það var mikið gaman, sérstaklega þar sem ísinn var sterkur og hélt þegar hælkrókur var tekinn til að komast upp. Þetta síðasta haft sem var okkar seinni spönn flokkast því sem WI5 einfaldlega útaf síðustu hreyfingunum. Að öðru leyti var sá hluti þægileg WI4 leið.
Heilt yfir er ferð í gilið góð skemmtun og ekki skemmir alpafílingurinn fyrir. Flestir ættu að geta fundið sér eitthvað við hæfi. Hugsanlega dregur úr skemmtun og erfiðleikum eftir því sem snjór hleðst í gilið. Kannski er heldur ekki skynsamlegt að klifra þarna í miklum snjó vegna hættu á flóði, en um það verður auðvitað hver að dæma fyrir sig.
Líklega er hægt að finna niðurgönguleið í hlíðinni sunnan við gilið en við kusum að síga niður, enda höfðum við líka skilið eftir bakpoka okkar í gilinu. Þar sem við vorum bara með eina 60m línu þá þurftum við þrjár V-þræðingar til þess. Með tveimur 60m línum þá myndi fækka um eina þræðingu.
V. gráða
Klettaleið sem fylgir hryggnum vestan við Miðgil, og einnig yfir nálina sem prýðir forsíðu ársritsins ’85. Leiðin var farin í kulda og snjó, og voru erfiðustu hreyfingarnar af V. gráðu en heildin af IV. gráðu.
Farin í frosti og snjó. Hryggur á milli gilja 2 og 3. Byrjað lítið eitt vinstra megin við gil 3 og upp miðjan hrygginn. Komið er við á Nálinni (Sjá forsíðu 1985) og áfram upp kletta til vinstri.
Leiðin er rétt vinstra megin við leið 3 (nákvæm staðsetning óskast).
FF. Haraldur Ólafsson og Víðir Pétursson, 26. apríl 1989
V+, A2
Erfið leið upp á tindinn Stút vestanverðan (endar á sama stað og leið 14), hefst á A2 stigaspönn (Nákvæm staðsetning óskast).
FF.Kristinn Rúnarsson og Snævarr Guðmundsson, október 1987
III. gráða
Leið sunnan við Móra, milli leiða 15 og 17 (Nákvæm staðsetning og nafn óskast).
FF. Guðmundur Helgi Christensen og Páll Sveinsson, 1988
Leið númer 3a. á mynd
Leiðin liggur upp klettahrygg á milli tveggja gilja. Gilin eru leið 3. sem er Miðgil og leið 4. sem er Anabasis.
Klifrið er laust og mosagróið neðst en bergið verður fastara í sér eftir því sem ofar dregur. Hreyfingar í efstu spönnum eru allt að 5.8/9
Leiðin er dótaklifurleið og ekki hafa verið boltaðir stansar, líkt og í Heljaregg. Leiðin er klofin í tvennt af stórum mosastalli í miðri leið. Þegar komið er á mosastallinn þarf að ganga u.þ.b. eina spönn inn að seinni klettaveggnum, þar er bergið orðið betra.
Lýsing á leiðinni frá Pál Sveinsyni hljómar svona: Mjög langt, margar spannir, fullt af dóti og frekar erfit.
Sjá má skemmtilegar myndir úr uppferðum hér og hér
FF: Kristinn Rúnarsson og Þorsteinn Guðjónsson, 1986
Leið merkt inn sem 11a
Leiðin liggur upp gil vinstra megin við leið nr. 12. (Lauganípugil vestara). Hún byrjar í stuttu 4. gr. íshafti, síðan tekur við snjóbrekka upp að stuttu 3. gr. klettahafti, að lokum tekur við snjógil upp á brún. Leiðin er um 200 metra löng.
FF: Haraldur Örn Ólafsson, Ingimundur Stefánsson og Stefán S. Smárason, febrúar 1990
Leið númer 0 á mynd
Vinstra megin við leið nr.1, II – III gráða; byrjar niðri og liggur upp og endar efst!
FF: 20. nóv. 91. Jón Þorgrímsson og Sigursteinn Baldursson.
Mynd óskast, og nánari upplýsingar um staðsetningu. (Milli Útvarðar, leið 7 og Naggs, leið 9, 10 og 11)
Leið á tindinn Nagg. Leiðin byrjar í
skarðinu á milli Útvarðar og Naggs
og liggur upp vesturhrygg Naggs og er hún fimm spannir af fimmtu
gráðu.
Í Frumferðabókinni segir: Leiðin liggur upp vesturhrygg Naggs. Farið er í skarðið milli Útvarðar og Naggs (Leið númer 7.). Fyrst er um 10m haft klifið, af V gráðu. Síðan er hryggnum fylgt uns komið er að stórri sillu undir höfuðveggnum. Hliðrað er til hægri upp í lítið gil sem endar í lóðréttu hafti af V gráðu klifri. Leiðin endar á tindi Naggs.
Aðstæður í frumferð: Veður var gott en snjór á sillum.
FF: Haraldur Örn Ólafsson og Guðmundur Eyjólfsson, 10. nóvember 1995, fimm spannir
Upp úr Austurgili til vinstri. Nokkur íshöft. Erfiðari efst, klettar og ís. Leið nr. 17 á mynd.
Gráða: 2/III, 200m.
FF.: Ari Trausti Guðmundsson, Árni Árnason, Olgeir Sigmarsson, 1983.
Einfalt snjógil með einu íshafti neðst. Leið nr. 16 á mynd.
Gráða: 1/2, 200m.
FF.: Hreinn Magnússon og Snævarr Guðmundsson, 18. feb 1978.
Aðalerfiðleikarnir felast í íshöftum svo og klettabeltinu í miðjunni. Ef farið er afbrigði úr Lauganípugili eystra þá er leiðin 2. gr. Leið nr. 15 á mynd.
Gráða: 3 og III, 200m
FF.: Jón Geirsson og Snævarr Guðmundsson, 4. jan 1982.
Lítill drangur en nokkuð erfitt klifur. Vont er að finna staðsetningu fyrir sigankeri. Leið nr. 14 á mynd.
Gráða: berg IV/V, 20m.
FF.: Jón Geirsson, Snævarr Guðmundsson, 4. jan 1982.
Þröngt gil sem býður upp á tvö íshöft. Liggur upp hrygginn undir Stút en sameinast þar vestara gilinu. Leið nr. 13 á mynd.
Gráða: 1/2, 150m.
FF.: Hreinn Magnússon og Höskuldur Gylfason, feb 1981.
Fremur þröngt gil sem inniheldur einfalda snjóleið. Leið nr. 12 á mynd.
Gráða: 1, 200m.
Innar í gilinu er afbrigði leiðarinnar á Nagg. Liggur það upp lítt brattan ísfoss. Hægt er að sneiða hjá öllum erfiðleikum ef farið er innar. Leið nr. 11 á mynd.
Gráða: 2, 170m.
FF.: ÍsAlp ferð, 13. nóv 1982.
Skemmtileg leið upp á gnípuna. Upphaflega leiðin á Nagg. Frá gnípunni er um 100m hækkun upp á brún. Leið nr. 10 á mynd.
Gráða: snjór/berg 2, 170m.
FF.: Árni Tryggvason, Höskuldur Gylfason, Snævarr Guðmundsson, 1. mars 1981.
Úr Stóragili er fremur einföld snjóleið upp Vesturrás á Nagg. Leið nr. 9 á mynd.
Gráða: 1, 150m.
Fögur klettanál, er afar varhugaverð vegna lausagrjóts. Velja skal frostveður enda alvarlegt klifur. Leið nr. 8 á mynd.
Gráða: IV, 25m.
FF.: Jón Geirsson, Snævarr Guðmundsson, 17. nóv 1984.
Leið númer 7 á mynd
Létt klettaklifur upp litla nál sem stendur sem útvörður Naggs í Miðhömrum.
Gráða: I, 20m.
Skemmtilegt myndaalbúm úr ferð á Útvörð má finna hér.
Einföld snjóleið upp mest áberandi gilið í öllum Vesturbrúnunum. Leið nr. 6 á mynd.
Gráða: 1, 250m.
Leið númer 5
Heljaregg Vesturbrúnir Esju – 5.6 – 435 metrar – trad
Falleg klettaleið upp greinilega egg sem endar í klettanál og þaðan upp á öxlina. Nokkrir boltar eru í leiðinni fyrir meginakkeri og á tortryggðum stöðum. Leið nr. 5 á mynd.
FF.: Jón Geirsson og Snævarr Guðmundsson, 17. nóv 1984
Aðkoma: Lagt er við Skrauthóla á Kjalarnesi og gengið upp að Vesturbrúnum þaðan. Það liggur slóði upp í gegnum túnið sem gott er að ganga upp fyrir girðingu og setja svo stefnuna þaðan á Heljaregg.
Tryggingar: Tryggt með dóti. Boltar og akkeri á illtryggjanlegum stöðum.
Búnaður: Vinasett, hnetusett og tvistar í bolta. Þægilega klifurskó og aðkomuskó eða jafnvel hálfstífa gönguskó (skriðan undir Vesturbrúnum er gróf). Hjálmar!
Nýir boltar: Í lok júlí 2019 var bætt við boltum í fyrstu spönn, einn í krúxið og einn ofar, og akkerum í þriðju spönn og fjórðu spönn. Einnig var bætt við sigbolta uppi á turninum með hlekk. Í raun ættu þá ekki að vera illtryggjanlegir staðir í leiðinni lengur. Boltar eru í stönsum þar sem erfitt er að tryggja en annars dótaakkeri.
Athugið: Heljaregg er ævintýraleið og þó hún hafi hreinsast er enn laust grjót. Mikilvægt að klifra með hjálm og treysta berginu hæfilega. Alvarleg slys hafa orðið í leiðinni.
Byrjun leiðar: Brölt upp gilið hjá Anabasis. Byrjun leiðarinnar er í söðli við klettadrang og fyrstu boltar greinilegir. Hægt er að bæta einni spönn neðan við en mjög lógískt að byrja frekar þarna.
Leiðarlýsing:
P1. 50m 5.6. Beint upp frá akkeri (einn bolti) er krúxið (5.6 hreyfingar og bolti). Upp hægra megin við hrygg (bolti). Inní blauta gróf og þaðan til hægri upp ramp (bolti). Áfram upp rampinn (bolti). Beint uppá hrygg, passa að halda sig til vinstri við toppinn á hryggnum. 2 bolta akkeri.
P2. 60m 5.6. Frá akkeri er farið yfir hrygginn og upp meðfram hryggnum inní skarð. Þaðan beint upp hrygginn 5.6 og uppí boltað akkeri. Ath laust berg!
P3. 60m 5.6. Upp hrygginn 5.3. Svo verður hryggurinn brattur 5.6 uppá brún. Boltað akkeri.
P4. 60m 5.5. Upp fésið (2 boltar). Upp laust brölt. Boltað akkeri.
P5. 45m Class 3. Brölt upp að topp egginni.
P6. 60m 5.5. Upp eggina sjálfa uppá topp. Vandasamar tryggingar, mikið laust. Bolti og fleygar á toppi turnsins.
P7. 25m sig niður í skarðið af einum 12mm bolta með keðjulás. Áður var sigið af tveimur fleygum. Gott er að fara af sigboltanum í skarð/dæld ca. 2 metrum sunnan við og standa á lítilli syllu til að leggja línuna í góða átaksstefnu fyrir boltann. Sigið niður í skarðið (Climbers left)
P8. 50m 5.4. Beint upp úr skarðinu. Auðvelt stallað klifur. Dótaakkeri.
P9. 50m 5.4 Áfram upp stallana uppá brún. Bolti við brúnina + vinur.
Lengd: 4-6 tímar í klifri, 3-4 tímar uppá turn. Ca. 6-8 tímar bíll í bíl miðað við að allt gangi vel / stærð teymis.
Mæli mikið með því að fara á turninn, stór hluti af karakter leiðarinnar. Alls ekki freistast til að síga niður Anabasis, teymi hafa lent í vandræðum þar.
Niðurleið: Auðvelt brölt inn á megin fjallið. Haldið aðeins til norðurs, út fyrir Vesturbrúnir og gengið niður nokkuð þægilegar skriður norðan við Vesturbrúnir.
Austasta gilið í vesturklettunum. Fyrsti hlutinn liggur up kletta um tvær IV. gráðu spannir. Leið nr. 4 á mynd.
Í desember 1986 var farið afbrigði af Anabasis. þar voru þeir Jón Geirsson og Þorsteinn Guðjónsson á ferð. Fyrsti hlutinn liggur upp gilið sjálft en ekki upp klettana vinstra megin eins og upprunalega leiðin. Gráða 4 og lV.
Mynd óskast
Gráða: IV, WI4, 150m
FF.: Jón Geirsson, Kristinn Rúnarsson og Þorsteinn Guðjónsson, 26. des 1984.
40 metra bratt kerti og svo klárað upp gilið.
Áberandi línan hægra megin á myndinni. Til vinstri er Vopnin kvödd.
FF: Róbert Halldórsson og Albert Leichfried en mögulega eldra.
Létt aðkomuspönn upp að þunnu og vandasömu klifri sem endar undir stóru þaki. Kraftmiklar hreyfingar yfir þakið og bratt þaðan upp í stans. Leiðin klárar svo upp gilið.
Mjög ítarlega lýsingu á leiðinni má finna í ársriti Ísalp 2011-2015 sem kom út í desember 2015
Gráða: WI5+/M7, 100m.
FF: Sigurður Tómas Þórisson, Pall Sveinnsson, Skarphéðinn Halldórsson, Matteo Meucci
Mynd: Sigurður Tómas Þórisson
Alvarleg og opin leið, í fyrstu upp kletta sem leiða síðan upp í gil. Leið nr. 2 á mynd.
Gráða: IV og WI3, 150m
Í Alpaklúbbsferð í janúar 1986 fóru þeir Jón Geirsson og Snævarr Guðmundsson albrigði af Leið ókunna mannsins (leið 2). Farið var beint upp gilið og klifraðar tvær spannir af 5. gráðu í ísuðum klettum áður en leiðin sameinaðist eldri leiðinni.
FF: Jón Geirsson, 24. feb. 1984.
Mynd óskast
Vestast í vesturklettunum, myndar skál í kverkinni. Einföld snjó/ís leið, brattari efst. Leið nr. 1 á mynd.
Gráða: 1, 150m.
Mynd óskast.
Smá haft í byrjun, brattur snjór og lítil þriðju gráðu höft á milli, endar uppi á topp. Skemmtileg ævintýraleið og á miðri leið getur að líta drjólann sem prýðir forsíðuna af ársriti ÍSALP 1985. Leiðin fékk uppreisn æru veturinn 2014 og fékk þá þónokkrar heimsóknir. Mynd nr. 3 á mynd.
Gráða: 2/3, 150m.
FF.: Björn Vilhjálmsson og Orthulf Prunner, mars 1980.